Nedim Saban Eskişehir Anadolu Üniversitesi Güzel Sanatlar Tiyatro Bölümünde ‘Küçük Sahne’nin tarihi üzerine bir belgesel oyun düzenledi. Bizde bu çalışmanın içeriği üzerine Nedim Saban ile röportaj yaptık.
Uzun süren akademik bir çalışmanın sonunda ortaya çıkan bu tiyatro gösterisinde Arzu Oruç, Cem Güler, Tunç Efe sahnede görev aldı. Nedim Saban’ın yazdığı oyunun görüntü yönetmenliğini Mert Özkan üstlendi. Tiyatronun tarihini Küçük Sahne’nin tarihi üzerinden verildiği oyunda Batuhan Sezer teknik destek verdi.
Küçük Sahne’ye girmek çok zor oldu sanırım…
12 Nisan 2018 tarihinde İstanbul Devlet Tiyatrosu Müdürlüğü’ne sahnenin son halini görüntüleme isteğiyle bir dilekçe verdik. Yanıtın gecikmesi üzerine, 5 Mayıs 2018’deki son temsil olan Fatima’nın Erkekleri için bilet alınmış ve Küçük Sahne bir seyirci gözüyle görüntülenmiştir. Mert Özkan bu sürece görüntü yönetmeni olarak katılmıştır.
Bir tiyatro sahnesinin tarihinden yola çıkarak tiyatro tarihini belgelendiren bir eser neredeyse yok? Bu projede nasıl bir amaç belirlediniz? Kimlerle birlikte yola çıktınız?
5 Mayıs’ta tiyatronun kapatılmasından sonraki bu kişisel vedalaşma, belgeselin ötesinde bir burukluk yarattığı için, Küçük Sahne için yapılacak bir araştırmanın tarihi belgelere dayanan bir belgeleme olmaktan öte, performans sanatının olanaklarını kullanan bir seyirlik olması hedeflenmiştir.
Arzu Oruç , Cem Güler, Tunç Efe sürece oyuncu olarak katıldı ve Küçük Sahne üzerine yazılacak bir deneysel oyunda oynamayı kabul ettiler. Oyunda hem farklı biçemdeki oyunların gerektirdiği Oyunculuk Yöntemleri , Küçük Sahne’de oynanan oyunların özelinde sahneye taşınacak, hem Küçük Sahne’nin tarihi dillendirilmesini hedefledik.
Küçük Sahneye kapandıktan sonra ilk siz girdiniz sanırım… ilk izlenimleriniz neler oldu?
Devlet Tiyatroları Genel Müdürlüğü’nün izniyle, 18 Mayıs 2018 tarihinde oyuncular ve görüntü yönetmeninin katılımıyla gerçekleştirilen ziyarette, sahnenin kısmen boşaltılmış olduğu görülmüş ve fuayedeki meşhur şöminenin üzerindeki program dergileri, klasik aynalarla uyumsuz biçimde duran pencere, kapı kolları, tuvaletler, pimapenler göze çarpmıştır.
Size ilham veren şey nedir?
Boşaltılan bu sahnede sadece objeler kalmıştır. Ferhan Şensoy’un tiyatronun 30. Kuruluş yılını duyurduğu basın bülteninde yer alan, “dilim olsa da konuşsam, size Türk Tiyatro Tarihi’ni anlatabilirim” sözünden yola çıkılarak, sözkonusu objelerin Küçük Sahne’yi dillendirdiği bir performans kurgulanmıştır.
“Bugün otuz yaşındayım. 13 Nisan 1951 günü doğdum. Hiç unutmam o sabah beni ilk görmeye gelen Muhsin Ertuğrul oldu. Hepsi heyecanlıydılar. En heyecanlı ben. Napacaklar bu insanlar burada, bilmiyorum. Herkeste bir telaş. Sonra izleyiciler geldi. Ziller çalındı. Muhsin Ertuğrul asıldı iplere, kadife perdem açıldı… En çok bu alkışları sevdim. Yıllar yılı hep bu alkışları duydum. …Kimi alkışsız geceler oldu, yalnız kaldım, hüzünlendim…. Kimleri tanıdım, nelere tanık oldum. 300’ü aşkın oyuncu, 100’e yakın oyun gördüm….Dilim olsa size Türk Tiyatro tarihini anlatabilirim…Ölmemekte kararlıyım. Merhaba yolcular, hancınız Küçük Sahne” (Pekman,2010: 184)
Küçük Sahne’nin tarihteki kaderini de bir bekleyişin belirlediği düşünülerek, bu performans, Küçük Sahne’de oynanan Godot’yu Beklerken ile ilişkilendirilerek, oyun karakterleri eşyalarla özdeşleştirildi.
Haldun Dormen ile Ferhan Şensoy’unda söyleşileri yer alıyor…
Bu performansta Küçük Sahne’nin canlı hafızası Haldun Dormen ve Ferhan Şensoy ile söyleşiler yapılmıştır. Araştırma derinleştirileceği zaman, Gülriz Sururi, Genco Erkal, İzzet Günay, Necdet Aybek, Yılmaz Gruda, Duygu Sağıroğlu, Metin Deniz, Dilek Türker, Ali Poyrazoğlu, Metin Akpınar, Kerem Alışık, Celile Toyon, Ani İpekkaya,Nejat Yavaşoğulları, Rasim Öztekin, Ahmet Gülhan gibi isimlerle de söyleşiler yapılması, ayrıca Ferhan Şensoy ve Haldun Dormen röportajlarının genişletilmesi düşünüyoruz…
Zannedersem bu proje birkaç aşamada devam edecek. Neler var ileri ki boyutunda…
Küçük Sahne’de sahneye çıkmış ve halen hayatta olan bazı oyuncuları da sahneye davet ederek, anılarını anlatmaları rica edilecektir. Bu davete Küçük Sahne ile sadece aktif seyirci olarak bağ kurmuş farklı meslek gruplarından kişiler de çağırmayı planlıyoruz.
Performansta alıntılanan oyunlar, sadece farklı oyunculuk ve sahneleme yöntemleri önermeleri açısından seçilmiş olup, performansın genel akışı içinde bazen anlam veya içerik kaybına uğramış olabilir. Yeni bir çalışmada farklı oyunlar ya da aynı oyunlardan farklı sahneler seçilebilir.
Uzun vadede Küçük Sahne ile ilgili bir belgesele dönüştürmeyi hedefliyoruz.
Nedim Saban
29.05.2018
Röportaj:Sabit Doğan
