4. Uluslararası Çanakkale Bienali 27 Eylül’de başlayacak. 1. Dünya Savaşı’nın 100. yılı nedeniyle teması ‘Savaşın sonunu yalnız ölüler görür’ olarak belirlendi. Savaşa taraf olan ülkelerin sanatçıları, savaş karşıtı işlerle bir araya gelecek.
Başlangıcından bu yana Uluslararası Çanakkale Bienali için seçilen kavramsal çerçeveler; ülke, bölge ve dünyaya ilişkin sosyal sorunları gözeten, irdeleyen ve sanat üretimleri yoluyla eleştiren bir çizgiye oturtulmuştur. “Şeffaf Yanılsamalar” başlığıyla 2008 yılında düzenlenen 1. bienalin ardından, 2010 yılında “Kurgusal Gerçekler, Dönüşümler” temasıyla düzenlenen 2. Uluslararası Çanakkale Bienali’nin kavramsal çerçevesi, henüz açığa çıkmamış olan “Yeni Dünya Düzeni”ne vurgu yapıyordu. 2012 yılına gelindiğinde ise, küresel çaptaki bu hareketliliğin ve halihazırda belirsizliğini koruyan yeni güç dengelerinin, özellikle Akdeniz havzasında yoğunlaşan sosyal, siyasi ve ekonomik görüngülerini çözümleyen ve eleştiren sanat üretimleri “Kurgular ve Karşı Duruşlar” başlığıyla 3. Uluslararası Çanakkale Bienali’nde bir araya getirildi.
2014 yılında dördüncüsü gerçekleştirilecek olan Uluslararası Çanakkale Bienali’nin ilk günden bu yana ön planda tuttuğu temel ilkeleri şunlar oldu:
- Çanakkale’yi, Akdeniz havzası ile Avrupa ve Ortadoğu coğrafyalarının kesişim noktasında, çağdaş sanatın üretim, izlenme ve algılanması için uluslararası bir merkeze dönüştürmek;
- Uluslararası sanatçıları ve sanat uzmanlarını davet ederek, kenti bu sanatçıların ve iletişim ağlarının gündemine yerleştirmek;
- Kamusal alanlar, sanat ve kültür kurumları, üniversiteleri sanatçılarla işbirliğine davet ederek, karşılıklı etkileşim ve iletişim ortamı yaratmak;
Bu ilkeler doğrultusunda, 4. Uluslararası Çanakkale Bienali’nin teması, 1. Dünya Savaşı’nın günümüze değin sürmekte olan siyasal, toplumsal, kültürel olay ve etkileri, sanat ve kültür üretimleri aracılığıyla irdelemeyi ve yorumlamayı amaçlarken, bunu kentin tarihsel, kültürel ve doğal özelliklerine de bağlamayı önermektedir. Çanakkale, Troya ile başlayan ve 1. Dünya Savaşı’nın ilk yıllarında gerçekleşen ve yarım milyon insanın ölümüyle sonuçlanan Gelibolu Savaşlarına uzanan bir çizgide, savaşlarla anılan bir kenttir. Dolayısıyla 4. Uluslararası Çanakkale Bienali, hem kentin ve kentlinin bu baskın savaşlar kenti kimliğine daha geniş bir perspektiften ve mesafe alarak bakmasını sağlayacak sanatsal ve düşünsel bir alan açmayı, hem de kentin güçlü sivil toplumunun ve yerel yönetiminin ortaklaştığı “Barış kültürümüz olsun” vizyonunu ulusal ve uluslararası bağlamlarda görünür ve duyulur kılmayı hedefliyor.
1. Dünya Savaşı’nın 100. yılı vesilesiyle, bu savaşa katılmış veya süreç ve sonuçlarından etkilenmiş bütün ülkelerde çeşitli etkinlikler planlanmakta ve hayata geçirilmekte. Uluslararası Çanakkale Bienali, bu konuyu ele alarak olağandan daha fazla dikkat çekmeyi ve önemli düşün ve bilgi çıktılarına ulaşmayı hedeflenmektedir. Söz konusu ülkelerin Türkiye’deki temsilciliklerinin yanı sıra, bir çok ulusal ve uluslararası kurum ve kuruluş işbirliğiyle bienal ana sergisinin yanı sıra bilgi-belge etkinlikleri, farklı sanat dallarında gösterimler ve paralel sergiler programlanmaktadır. Bu savaşın ve yüzyılın, tarihsel Osmanlı coğrafyasında ve bugünün siyasal haritasında günümüze kadar sürmekte olan etkilerinin yeniden değerlendirilmesine fırsat sağlamak ve bu savaşa katılmış bütün ülkelerle bienal üstünden etkin bir iletişim ve işbirliği oluşturmak konusunda olası ortak çalışmalar ve işbirlikleri hayata geçirilecektir.
Bienalde yapılacak sergiler, 1914’deki siyasal travmaya, insan trajedisine ve sonuçlarına olduğu kadar, yüzyıl boyunca savaşların yarattığı temel değişimlere görsel sanatlar yoluyla odaklanacaktır. Bu tarih aynı zamanda Osmanlı, Avusturya-Macaristan ve Rusya İmparatorlukları için de sonun başlangıcıdır. Bu başlangıç, Avrupa ve Asya’nın haritasını değiştirmiş, büyük insan göçlerine ve katliamlara neden olmuştur.
4. Uluslararası Çanakkale Bienali çerçevesinde şu konular sorgulanıp irdelenecek:
- Yeni sınırlar ve göç hareketleri;
- Osmanlı ve Rus coğrafyasındaki kültürlerin birbirinden kopuşu ve bu kültürlerin yeni süreçle dönüşümleri;
- Yeni ekonomik sistemlerin ve modernizmlerin ortaya çıkışı;
- Avrupa’nın ve Sovyetlerin kültür kolonizasyonu;
- Bu savaşla başlayan sürecin doğurduğu iki kutuplu dünyadan, küresel dünyaya geçişteki kopuşlar ve oluşumlar.
4. Uluslararası Çanakkale Bienali, önceki yıllarda olduğu gibi, Eski Ermeni Kilisesi, Korfmann Kütüphanesi, Er Hamamı (Seramik Müzesi), Çinemlik Kalesi, Arkeoloji Müzesi, Yahudi (Palamut) Depoları gibi kentin tarihi ve anlamlı mekanlarının yanı sıra, çarşı caddesi, Kordon ve İskele bölgesi, Halk Bahçesi gibi kamusal alanlarına da yayılacak.
Çanakkale Belediyesi’nin Ana destekçi olduğu Uluslararası Çanakkale Bienali,
CABININ (Çanakkale Bienali İnisiyatifi) Sivil Toplum Girişimi’nin etkinliğidir.
4. Uluslararası Çanakkale Bienali Ekibi:
Genel Sanat Yönetmeni Beral Madra
Genel Direktör Seyhan Boztepe
CABININ Yönetici Küratörü Deniz Erbaş
Danışman İsmail Erten
Asistan Küratör Irene Panzani
Basın ve PR Direktörü Aynur Ganiler
Sergiler Sorumlusu Kubilay Özmen
Koordinatörler: Deniz Erbaş, Erdal Sezer, Erdinç Alnıak, Gözde Robin, Ismail Erten
